วิสาหกิจชุมชนคนพอเพียงแวนนาริน จังหวัดลำพูน ผลักดันนวัตกรรมการจัดการน้ำอย่างแม่นยำ เพื่อสร้างชุมชนนวัตกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

ฤดูแล้งของประเทศไทยมีสัญญาณว่าจะแห้งแล้งต่อเนื่องยาวนาน โดยพิจารณาจากแนวโน้มของอุณหภูมิความร้อนเฉลี่ยในประเทศไทยที่สูงกว่าค่าปกติ ผนวกกับปริมาณน้ำฝนที่น้อยลง ด้วยเหตุนี้ สถานการณ์น้ำจึงอยู่ในสภาวะน่าเป็นห่วง ซึ่งจะกระทบต่อภาคการเกษตรในอนาคตอันใกล้

เกษตรกรจากชุมชนบ้านแวนนาริน ตำบลลี้ อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน ซึ่งประกอบอาชีพด้านเกษตรกรรมเป็นหลัก เป็นหนึ่งในชุมชนที่ได้รับผลกระทบจากสภาวะดังกล่าว ส่งผลให้ปริมาณน้ำในชุมชนไม่เพียงพอสำหรับการดูแลต้นลำไย ซึ่งเป็นพืชเศรษฐกิจของจังหวัด ทำให้ลำไยยืนต้นตายจำนวนมาก อีกทั้งสภาวะฝนทิ้งช่วงในเดือนมิถุนายน ปี 2562 ยังทำให้นาข้าวแตกระแหง คิดมูลค่าความสูญเสียทางเศรษฐกิจได้กว่า 300 ล้านบาท

สืบเนื่องจากวิกฤติดังกล่าว คนรุ่นใหม่ในชุมชนแวนนารินจึงรวมกลุ่มกันเป็น วิสาหกิจชุมชนคนพอเพียงแวนนาริน เพื่อน้อมนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มาปรับใช้ในชุมชนให้กลายเป็นชุมชนเข้มแข็งและยั่งยืน ด้วยทรัพยากรในท้องถิ่น ผ่านการผลักดันโครงการแวนนาริน นวัตกรรมสังคมบริหารจัดการน้ำอย่างแม่นยำเพื่อสร้างชุมชนนวัตกรรมการเกษตรที่ยั่งยืน โดยตั้งกลุ่มเป้าหมายไว้ที่จำนวน 100 คน 

คณะทำงานร่วมสร้างสรรค์นวัตกรรมชื่อแวนนารินขึ้น ซึ่งตั้งชื่อตามชื่อของชุมชน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อบริหารจัดการทรัพยากรน้ำที่มีอยู่อย่างจำกัด ด้วยเทคโนโลยีสมัยใหม่ในทุกๆ ขั้นตอน รวมถึงริเริ่มแวนนารินแพลตฟอร์ต (Vannarin Platform) ไว้สำหรับบริหารจัดการด้านการเกษตรอย่างครบวงจรและยั่งยืน ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากโครงการต้นกล้าชุมชนรุ่นที่ 5 ของมูลนิธิเอสซีจี เพื่ออนุรักษ์ภูมิปัญญาด้านการเกษตรแบบไม่ทำลายธรรมชาติให้คงอยู่ ผ่านการปรับเปลี่ยนไปตามวิทยาการสมัยใหม่ 

กระบวนการดำเนินงานของโครงการจะเริ่มจากสำรวจพฤติกรรมการใช้น้ำของกลุ่มเป้าหมายในภาคการเกษตรก่อน เพื่อวิเคราะห์ว่าจะสามารถปรับปรุงหรือแก้ไขอย่างไร ให้สามารถบริหารจัดการระบบน้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ จากนั้นคณะทำงานจะอบรมให้กลุ่มเป้าหมาย สามารถใช้งานระบบปฎิบัติการที่เชื่อมต่อกับอุปกรณ์ และสั่งการผ่านระบบ IoT (Internet of Things) ได้ ซึ่งเป็นการจัดการกับระบบน้ำผ่านระบบออนไลน์ ซึ่งจะแบ่งออกเป็น 5 หลักสูตร ได้แก่ หลักสูตร Coding, หลักสูตร Electronics เบื้องต้น, หลักสูตร Circuit Design, หลักสูตร Internet of Things Framework และหลักสูตร Workshop

ซึ่งหลักสูตรต่างๆ เหล่านี้จะเกิดขึ้นไม่ได้เลย หากปราศจากความร่วมมือจากภาคีเครื่อข่ายที่เกี่ยวข้อง อาทิ เครือข่ายเกษตรกรรมยั่งยืน จังหวัดลำพูน ในการเป็นที่ปรึกษาด้านการเกษตร, กลุ่มงานด้านสาธารณสุข โรงพยาบาลส่วนตำบลปวงคำ ในการจัดการพื้นที่อบรมภายใต้สถานการณ์แพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19, บริษัท เดลต้า ประเทศไทย จำกัด ในการบริการด้านอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์, และมูลนิธิเอสซีจี ในการสนับสนุนเงินทุนเพื่อพัฒนาแวนนารินแพลตฟอร์มและด้านอื่นๆ 

หากโครงการนี้ประสบความสำเร็จ นอกจากกลุ่มเป้าหมายจะมีความเข้าใจและมีความสามารถในการขับเคลื่อนชุมชนนวัตกรรมด้านการเกษตร ด้วยแวนนาริน นวัตกรรมสังคมบริหารจัดการน้ำอย่างแม่นยำ เพื่อสร้างชุมชนนวัตกรรมการเกษตรที่ยั่งยืนได้แล้ว ยังจะช่วยให้กลุ่มเป้าหมายรู้จักบริหารทรัพยากรน้ำอย่างมีประสิทธิภาพ และมีรายได้เพิ่มขึ้นอีกด้วย เนื่องจากไม่ต้องประสบปัญหาจากราคาผลผลิตตกต่ำในช่วงฤดูแล้งเหมือนเคย ซึ่งจะทำให้สถาบันต่างๆ ในชุมชนเข้มแข็งขึ้น เพราะคนในชุมชนไม่จำเป็นต้องออกไปหางานทำข้างนอกอีกต่อไป

คณะทำงานร่วมสร้างสรรค์นวัตกรรมชื่อแวนนารินขึ้น ซึ่งตั้งชื่อตามชื่อของชุมชน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อบริหารจัดการทรัพยากรน้ำที่มีอยู่อย่างจำกัด ด้วยเทคโนโลยีสมัยใหม่ในทุกๆ ขั้นตอน