เมื่อชุมชนบ้านแม่ตาดขาดหนุ่มสาว โครงการเลี้ยงจิ้งโก่งจึงเกิดขึ้นเพื่อสร้างอาชีพให้ผู้สูงวัย

ชุมชนบ้านแม่ตาด ตำบลสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ คือชุมชนที่มีวิสาหกิจชุมชนเกษตรอินทรีย์ที่แข็งแรงอย่างวิสาหกิจชุมชนเกษตรอินทรีย์บ้านแม่ตาด ซึ่งเป็นหน่วยงานที่ทำงานด้านการพัฒนาคุณภาพชีวิตกับคนในชุมชนมาอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะการผลักดันให้เกษตรกรในชุมชนหยุดการใช้สารเคมีทางการเกษตร และเปลี่ยนมาใช้วิถีแบบอินทรีย์เพื่อความยั่งยืนของชีวิต

นอกจากการทำงานเรื่องเกษตรอินทรีย์แล้ว วิสาหกิจชุมชนเกษตรอินทรีย์บ้านแม่ตาดยังมีบทบาทด้านการพัฒนาอาชีพให้กับคนในชุมชนในหลากหลายด้านด้วย โดยล่าสุดวิสาหกิจได้เห็นต้นทุนของพื้นที่คือ ‘พืชที่สามารถใช้เป็นอาหารสำหรับแมลง’ กระจายตัวอยู่ในชุมชนเป็นจำนวนมาก ‘โครงการส่งเสริมการเลี้ยงจิ้งโกร่งคุณภาพต่อยอดอาชีพที่ยั่งยืน’ จึงได้ถูกจัดทำขึ้นมาเพื่อสอดรับกับต้นทุนในชุมชน โดยนอกจากเหตุผลด้านต้นทุนแล้ว การเลี้ยงแมลงยังเป็นอาชีพที่สร้างรายได้ได้ดี เนื่องจากตลาดรับซื้อแมลงยังคงเติบโตอย่างต่อเนื่อง

โครงการได้ทำการเฟ้นหากลุ่มเป้าหมายที่มีคุณสมบัติสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ นั่นคือการพัฒนาคุณภาพชีวิตให้กับผู้ด้อยโอกาส โดยเปิดรับสมาชิกเข้ามาได้ถึง 141 คน แบ่งเป็นแรงงานนอกระบบ ผู้สูงอายุ ผู้ว่างงาน ผู้พิการ ผู้ถือบัตรสวัสดิการฯ และสมาชิกกลุ่มวิสาหกิจชุมชน 

โดยหลังจากที่เข้ามาร่วมในโครงการแล้ว สมาชิกทุกคนจะได้รับการพัฒนาองค์ความรู้การเลี้ยงจิ้งโคร่งจากทีมงานผู้เชี่ยวชาญ และจะได้รับการช่วยเหลือในการจัดเตรียมพื้นที่สำหรับการเลี้ยงจิ้งโกร่งอาชีพอย่างถูกวิธีและเหมาะสม มากไปกว่านั้นคือตัวผู้จัดทำโครงการได้มองตลาดล่วงหน้าเอาไว้แล้ว โดนมีการประสานงานกับผู้รับซื้อในหลายๆ จังหวัดใกล้เคียง 

นอกจากการช่วยเหลือเพื่อเตรียมการเบื้องต้นแล้ว โครงการยังได้จัดทำเอกสาร ‘คู่มือการเลี้ยงจิ้งโกร่งฉบับชาวบ้าน’ เพื่อเป็นเครื่องมือให้กับกลุ่มเป้าหมายในการเรียนรู้ ฝึกฝน และทดลองทำจริง หลังจากที่ได้ผ่านการอบรมจากโครงการไปแล้วด้วย ซึ่งหลังจากที่โครงการได้ทยอยดำเนินงาน ก็ได้มีกลุ่มเป้าหลายบางส่วนเริ่มมีการเลี้ยงจิ้งโกร่งเป็นอาชีพกันมากขึ้น ซึ่งโครงการเองก็ได้มีการจัดหาอุปกรณ์ในการประกอบอาชีพเบื้องต้นให้ด้วย

หนึ่งในสมาชิกของโครงการได้เล่าถึงประสบการณ์เริ่มแรกในการเลี้ยงสัตว์เศรษฐกิจตัวนี้ว่า  “ผมมองว่าวิธีการเลี้ยงจิ้งโกร่งไม่ยาก หากทำความเข้าใจกับระบบนิเวศของจิ้งโกร่งได้ก็เลี้ยงได้แล้ว ไม่ต้องออกแรงมาก แต่ต้องให้ความใส่ใจดูแล ตอนนี้เพิ่งเริ่มเลี้ยงยังตัวไม่โตนัก ตั้งเป้าไว้ว่าน่าจะขายได้ประมาณ 1,500-2,000 บาทในรอบแรก และจะลงทุนขยายการเลี้ยงเพิ่มขึ้นแน่นอน โดยจะเป็นผู้เผยแพร่ความรู้ในการเลี้ยงจิ้งโกร่งให้กับชาวบ้านที่สนใจด้วยตัวเองอีกด้วย”

ในขั้นต้นสมาชิกหลายคนยังไม่สามารถนำเอาทักษะการเลี้ยงจิ้งโกร่งมาเป็นอาชีพหลักของตัวเองได้ แต่อย่างน้อยการได้เริ่มต้นเลี้ยงในปริมาณไม่มากก็สามารถเป็นอาชีพเสริมที่ช่วยสร้างรายได้ให้กับครัวเรือนได้ โดยในอนาคตวิสาหกิจชุมชนก็ได้วางแนวทางไว้ว่าจะมีการเสริมความรู้เพิ่มเติมให้กับกลุ่มเป้าหมาย เพื่อพัฒนาผลิตผลให้มีคุณภาพตรงกับความต้องการของตลาดมากขึ้น เช่น การแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้า เป็นต้น