เปลี่ยนอดีตนักโทษให้เป็นผู้ประกอบการรุ่นใหม่! ด้วยการเปิดคอร์สอบรมทักษะสำหรับศตวรรษที่ 21 ในทัณฑสถานฯ ลำปาง

ปัญหาผู้พ้นโทษกระทำผิดซ้ำต้องกลับเข้าเรือนจำใหม่ คือปัญหาใหญ่ที่เรือนจำหลายแห่งเผชิญอยู่ในปัจจุบัน สาเหตุสำคัญส่วนหนึ่งเป็นเพราะสังคมยังไม่เปิดรับและไม่เปิดโอกาสให้ผู้พ้นโทษ ทำให้ไม่มีใครอยากจ้างงาน ไร้ซึ่งรายได้ จนในที่สุดต้องหวนกลับมาก่ออาชญากรรมและถูกจองจำซ้ำแล้วซ้ำเล่า หากมีหนทางที่สามารถเพิ่มพูนทักษะอาชีพของผู้ต้องโทษให้ก้าวสู่การเป็นผู้ประกอบการหรือประกอบอาชีพอิสระที่ไม่ได้ใช้ต้นทุนมาก อาจเป็นทางเลือกที่ดีที่สุดที่จะช่วยให้พวกเขามีรายได้เลี้ยงตนเองและครอบครัว

มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง ตระหนักถึงความสำคัญดังกล่าว จึงได้จัดทำโครงการพัฒนาทักษะอาชีพการเป็นผู้ประกอบการยุคใหม่ของผู้ต้องขังทัณฑสถานบำบัดพิเศษลำปาง โดยผสานองค์ความรู้จากศาสตร์ต่าง ๆ ในหลายสาขาวิชา และบูรณาการการทำงานร่วมกับทัณฑสถานบำบัดพิเศษลำปาง เพื่อช่วยผู้พ้นโทษมีอาชีพสุจริต และดำรงชีวิตในสังคมได้อย่างปกติด้วยคุณค่าและศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ 

สำหรับอาชีพอิสระที่ทีมงานวิเคราะห์แล้วพบว่าเหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมายของโครงการฯ มากที่สุด คือ ‘อาชีพค้าขาย’ ที่ไม่ต้องใช้ต้นทุนสูง ‘อาชีพบริการ’ และ ‘อาชีพเกษตรกรรม’ ซึ่งอาชีพเกษตรกรรม เป็นอาชีพที่กลุ่มเป้าหมายให้ความสนใจจำนวนมาก เพราะว่าส่วนใหญ่มีที่ดินและทรัพยากรเป็นทุนเดิม

โดยกลุ่มเป้าหมายทุกกลุ่มจะได้เรียนรู้ทั้งในภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ ในบริเวณเรือนจำชั่วคราวปงยางคก ซึ่งในการเรียนการสอน โดยทางโครงการฯ ได้เลือกให้กลุ่มเป้าหมายทดลองฝึกใน 3 วิชาชีพ คือ ‘การปลูกกล้วยหอม กุ้งเผา และหมูทอด’ โดยตลอดโครงการฯ ทีมงานงานของมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางจะทำงานควบคู่ไปกับเจ้าหน้าที่ทัณฑสถานบำบัดพิเศษลำปาง

สำหรับภาคทฤษฏี เพื่อเพิ่มพูนทักษะทางอาชีพของกลุ่มเป้าหมายให้มีความสามารถในการเป็นผู้ประกอบการที่รอบด้าน มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางยังบูรณาการองค์ความรู้จากศาสตร์ต่าง ๆ ในหลายสาขาวิชา ได้แก่ สาขาวิชาการจัดการธุรกิจดิจิทัล สาขาวิชาคอมพิวเตอร์ธุรกิจ สาขาวิชาการพัฒนาชุมชน สาขาวิชาบัญชี การตลาด และการจัดการ มาบูรณาการทำงานร่วมกับเจ้าหน้าที่ทัณฑสถานบำบัดพิเศษลำปาง เพื่อช่วยให้กลุ่มเป้าหมายก่อตั้งกิจการได้สำเร็จ 

ขณะที่ด้านปฏิบัตินั้น โครงงานฯ ได้ให้กลุ่มเป้าหมายทดลองขาย เพื่อให้กลุ่มเป้าหมายได้เรียนรู้การพัฒนาผลิตภัณฑ์เพื่อดึงดูดความสนใจของตลาด รวมทั้งสอนการทำบัญชี ดูกำไรขาดทุน รวมทั้งให้ทดลองการขายจริงผ่านเพจ ‘พอเพียงพอ’ โดยแปะไว้กับเพจเดลิเวอรีของท้องถิ่น ในทางปฏิบัติกลุ่มเป้าหมายควรจะต้องทำเพจเอง แต่เนื่องจากกลุ่มเป้าหมายไม่สามารถติดต่อกับกับผู้ซื้อได้โดยตรง ตามกฎระเบียบของเรือนจำ ทีมงานจึงทำเพจให้ เพื่อลดข้อจำกัดเหล่านี้ 

อย่างไรก็ดี คณะทำงานของมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางและทัณฑสถานบำบัดพิเศษลำปาง ต่างคาดหวังว่า เมื่อกลุ่มเป้าหมายพ้นโทษไปแล้ว จะสามารถนำความรู้ทักษะอาชีพและการพัฒนาความคิดนำไปสู่การประกอบอาชีพอิสระได้อย่างมั่นคง

“ตอนนี้เรามีความมั่นใจประมาณ 30 เปอร์เซ็นต์ ในเรื่องความสำเร็จของงาน เนื่องจากยังไม่สามารถวัดผลได้ แต่สิ่งที่เห็นได้ชัดเจนจากการถอดบทเรียนโครงการฯ คือ การเปลี่ยนแปลงของกลุ่มเป้าหมาย ที่พบว่า มีความมั่นใจในตัวเองมากขึ้น กล้าพูดกล้าแสดงออก ภาคภูมิใจในตัวเอง และคิดว่าจะไม่ย้อนกลับกระทำผิดซ้ำอีกแน่นอน” คือข้อความทิ้งท้ายจากหนึ่งในทีมงานโครงงานฯ ที่แสดงให้เห็นถึงความหวังที่เต็มเปี่ยมต่อกลุ่มเป้าหมาย